Ο ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ ΚΑΙ Ο ΝΟΜΟΣ: ΕΥΛΟΓΙΑ Ή ΚΑΤΑΡΑ; (Δεύτερο μέρος)

ΠΑΡΑΝΟΗΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

ΝΟΜΟΣ ΚΑΙ ΧΑΡΗ
Μια σοβαρή παρανόηση είναι ότι ο νόμος και η χάρη είναι αντίθετα πράγματα και ότι η Τορά υποκαταστάθηκε από μια εποχή χάριτος. Αυτή η ιδέα προωθείται από κάποιους που ισχυρίζονται ότι στην Παλαιά Διαθήκη οι Ιουδαίοι σώζονταν με τα έργα, ενώ η Εκκλησία σώζεται με την πίστη. Αλλά η αρχέγονη ιουδαϊκή εκκλησία αναγνώριζε το Γιαχβέ, τον ένα αληθινό Θεό του Ισραήλ, πως ήταν αιώνιος Θεός, αναλλοίωτος, που είχε ένα σχέδιο σωτηρίας και στην Παλαιά και στην Καινή Διαθήκη, σχέδιο που περιείχε την πίστη στο Μεσσία. Στο βιβλίο του Δανιήλ, που γράφτηκε εξακόσια χρόνια πριν από το θάνατο του Χριστού, βλέπουμε την ιουδαϊκή έννοια της μετάνοιας και πίστη στο Γιαχβέ για έλεος (χάρη), ξέχωρα από κάθε έργο νόμου. «Στρέψε, Κύριε, το αυτί σου, και άκουσε, άνοιξε τα μάτια σου και δες τις ερημώσεις μας, και την πόλη επάνω στην οποία κλήθηκε το όνομά σου, επειδή εμείς δεν προσφέρουμε μπροστά σου τις ικεσίες μας για τις δικαιοσύνες μας, αλλά για τους πολλούς οικτιρμούς σου». (Δαν. 9:18).

Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ: ΜΙΑ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΔΙΑΘΗΚΗ
Υπάρχουν εκφράσεις μέσα στην επιστολή προς Εβραίους που φαινομενικά υποβιβάζουν την Παλαιά Διαθήκη. Μία από αυτές τις εκφράσεις είναι: «Τώρα όμως ο Ιησούς έχει πετύχει τόσο διαφορετικότερη λειτουργία όσο και καλύτερης διαθήκης είναι μεσίτης, η οποία έχει νομοθετηθεί πάνω σε καλύτερες υποσχέσεις » (Εβρ. 8:6).
Αυτή η έκφραση αναφέρεται βασικά στο θυσιαστικό σύστημα της Π.Δ., ότι είναι καλύτερο με το Χριστό, επειδή αυτός είναι ο αμνός του Θεού, σε αντίθεση με τους πραγματικούς αμνούς. Αυτή η αλλαγή που έγινε προκάλεσε μια καλυτέρευση της πρώτης διαθήκης, αλλά η διαθήκη παραμένει καθαυτό ίδια, δεν άλλαξε. Καλυτέρευση σημαίνει βελτίωση ενός προϋπάρχοντος προϊόντος, δε σημαίνει τον αφανισμό του.
Άλλη έκφραση που φαίνεται να υποβιβάζει την Π.Δ. είναι η εξής: «Με το να λέει, Καινούργια, έχει κάνει παλιά την πρώτη. Και αυτό που παλιώνει και γερνάει είναι κοντά στον αφανισμό ». (Εβρ. 8:13). Και εδώ πρέπει να προσέξει κανείς τα προηγούμενα εδάφια που βασίζονται στον προφήτη Ιερεμία 31:31-34.
«Ιδού, έρχονται ημέρες, λέει ο ΚΥΡΙΟΣ,
που θα συνάψω με τον οίκο Ισραήλ
και με τον οίκο Ιούδα διαθήκη καινούργια.
9 Όχι σύμφωνα με τη διαθήκη
που έκανα μέ τους πατέρες τους
την ημέρα που πήρα το χέρι τους,
για να τους εξαγάγω από τη γη της Αιγύπτου.
Επειδή αυτοί δεν ενέμειναν στη διαθήκη μου,
κι εγώ τους παραμέλησα , λέει ο ΚΥΡΙΟΣ.
10 Γιατί αυτή είναι η διαθήκη
που θα κάνω με τον οίκο Ισραήλ
μετά τις ημέρες εκείνες, λέει ο ΚΥΡΙΟΣ:
Θα δώσω τους νόμους μου στη διάνοιά τους
και πάνω στις καρδιές τους θα τους γράψω,
και θα είμαι σ’ αυτούς Θεός
και αυτοί θα μου είναι λαός.
11 Και δε θα διδάξουν καθένας τον συμπολίτη του
και καθένας τον αδελφό του λέγοντας:
«Γνώρισε τον ΚΥΡΙΟ».
Γιατί όλοι τους θα με ξέρουν,
από τον μικρό ως τον μεγάλο από αυτούς.
12 Επειδή θα είμαι ευμενής στις αδικίες τους
και τις αμαρτίες τους δε θα τις θυμηθώ πια.
Και μετά αναφέρει ο συγγραφέας: «Με το να λέει, Καινούργια, έχει κάνει παλιά την πρώτη. Και αυτό που παλιώνει και γερνάει είναι κοντά στον αφανισμό ».
Ποια είναι λοιπόν αυτή η Καινούργια Διαθήκη που προκαλεί παλαίωση της πρώτης; Είναι οι νόμοι του Θεού γραμμένοι στις καρδιές και στη διάνοια των πιστών, απευθείας πλέον διαμέσου του Πνεύματος, όχι η διαγραφή τους. «Αυτή είναι η διαθήκη που θα κάνω με τον οίκο Ισραήλ μετά τις ημέρες εκείνες, λέει ο ΚΥΡΙΟΣ: Θα δώσω τους νόμους μου στη διάνοιά τους και πάνω στις καρδιές τους θα τους γράψω». Δε βλέπουμε λοιπόν πάλι κάτι διαφορετικό παρά τους νόμους του Θεού που Εκείνος έδωσε στο Μωυσή, με καινούργιο όμως τρόπο να λειτουργούν: γραμμένοι στις καρδιές και όχι στις πέτρες. Δεν είναι άλλοι νόμοι, είναι οι ίδιοι νόμοι. Και ποιο είναι αυτό που αφανίζεται; Ο νόμος του Θεού μέσω του Μωυσή; Όχι, αλλά ο τρόπος λειτουργίας του νόμου, που παλαιά δε γινόταν συνείδηση εσωτερικά στους ανθρώπους μέσω του Πνεύματος, αλλά επιδρούσε με εξωτερική επιβολή, με φόβο και τιμωρία, γραμμένος σε λίθους.
Η Κ.Δ. ως προς το χρόνο είναι τελευταία, αλλά είναι η Π.Δ. ανακαινισμένη. Κάτι παλαιό που ανακαινίζεται. Όχι αναγκαστικά κάτι που δεν υπήρχε πριν. Η λέξη «καινός, καινούργιος», συχνά σημαίνει «ανακαινισμένος». Η λέξη νέος σημαίνει κάτι που χρονικά εμφανίζεται τελευταίο και δεν υπήρχε πριν. Η «Καινή Διαθήκη» είναι και «καινή» και «νέα». Το εδ. Εβρ. 12:24 είναι το μοναδικό σημείο όπου μιλά για διαθήκη νέα και όχι καινή. “Νέα” σημαίνει νέα ως προς το χρόνο. “Καινή” σημαίνει νέα ποιοτικά, ανακαινισμένη. Γι’ αυτό λέμε: «καινούργιος ουρανός και καινούργια γη». Δε σημαίνει ότι δεν υπήρχαν προηγουμένως ουρανός και γη, αλλά ότι ποιοτικά έγιναν καλύτεροι.

ΤΟ ΑΓΙΟ ΠΝΕΥΜΑ ΚΑΙ Ο ΝΟΜΟΣ
Άλλη παρανόηση είναι ότι όταν ένας πιστός οδηγείται από το Άγιο Πνεύμα δεν είναι κάτω από το Νόμο του Θεού. Αυτό το σκεπτικό προέρχεται από κακή χρήση των λόγων του Παύλου όταν απευθύνεται στους Γαλάτες 5:18. «Αν λοιπόν οδηγείστε από το Πνεύμα δεν είστε κάτω από νόμο». Εκεί ο Παύλος υπενθυμίζει στους πιστούς ότι αν υπηρετούν τον Κύριο με το νόμο του Θεού και οδηγούνται από το Πνεύμα του Θεού δε θα υφίστανται τις συνέπειες του νόμου της αμαρτίας. Διαβάζουμε: «16 Σας λέω, λοιπόν, να περπατάτε με το Πνεύμα και δε θα εκτελέσετε την επιθυμία της σάρκας. 17 Γιατί η σάρκα επιθυμεί ενάντια στο Πνεύμα, και το Πνεύμα ενάντια στη σάρκα, επειδή αυτά είναι αντίθετα μεταξύ τους, ώστε να μην κάνετε αυτά που θέλετε. 18 Αν, λοιπόν, οδηγείστε από το Πνεύμα, δεν είστε κάτω από νόμο». (Γαλ. 5:16-18). Με αυτήν την τελευταία φράση ο Παύλος δεν εννοεί το Νόμο του Θεού μέσω του Μωυσή, αλλά το νόμο της αμαρτίας, σύμφωνα με ό,τι είχε πει στην επιστολή προς Ρωμαίους: «22 Γιατί ευχαριστιέμαι στο νόμο του Θεού κατά τον εσωτερικό μου άνθρωπο, 23 αλλά βλέπω άλλο νόμο στα μέλη μου, που αντιστρατεύεται στο νόμο του νου μου και με αιχμαλωτίζει στο νόμο της αμαρτίας που είναι στα μέλη μου». (Ρωμ. 7:22-23).
Το ίδιο εννοεί και στο Ρωμ. 6:14: «14 Γιατί αμαρτία δε θα σας κυριέψει • επειδή δεν είστε κάτω από νόμο, αλλά κάτω από χάρη». Και εδώ τα συμφραζόμενα υποδεικνύουν αναφορά στο νόμο της αμαρτίας. (Ας προσέξουμε ότι δεν υπάρχει το άρθρο “το”. Συνεπώς δεν εννοεί ΤΟΝ Νόμο του Θεού, αλλά το νόμο της αμαρτίας). Αυτή η διατύπωση μπορεί να προκαλεί σύγχυση στο σημερινό αναγνώστη, αλλά διαβάζοντας όλο το κεφάλαιο, συνειδητοποιούμε ότι ο Παύλος ανάφερε απλά ότι ο άνθρωπος γίνεται δούλος σε οποιονδήποτε νόμο ενδίδει, υποχωρεί ή παραχωρεί τον εαυτό του, για να τον εκπληρώνει, είτε στο Νόμο του Θεού είτε στο νόμο της αμαρτίας. Ως πιστοί διδασκόμαστε να μην ενδίδουμε στην αμαρτία και να γινόμαστε έτσι δούλοι του νόμου της αμαρτίας, αλλά αντίθετα, να ενδίδουμε στη χάρη του Θεού που μας ενδυναμώνει στο πράττουμε το νόμο του Θεού, δηλαδή το θέλημά Του.



Ο ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΙ Ο ΝΟΜΟΣ
Και τώρα πρέπει να απαντήσουμε σε μια πολύ σοβαρή ερώτηση: Τι έχουμε να πούμε στη βίαιη επίθεση κατά του Νόμου που διαβάζουμε συχνά στις επιστολές του Παύλου; Πριν δώσουμε την απάντηση πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι οι επιστολές του Παύλου απευθύνονταν βασικά σε εκκλησίες εθνικών. Σχετικά με την προσωπική σωτηρία ο Παύλος δε δίδαξε ποτέ ότι έπρεπε να τηρηθούν οι 613 εντολές του Νόμου που δόθηκαν στον ιουδαϊκό λαό. Είναι κατανοητό ότι ο Παύλος, ο απόστολος των εθνών, ήταν πολύ ενοχλημένος με εκείνους που ονομάστηκαν ιουδαΐζοντες. Εμπόδιζαν το έργο του απαιτώντας από τις εκκλησίες των εθνικών να τηρούν ιουδαϊκά έθιμα ως προϋπόθεση, προαπαιτούμενο για τη σωτηρία. Αλλά ούτε ο Παύλος ούτε ο Ιησούς εισηγήθηκαν ποτέ ότι οι Ιουδαίοι θα έπρεπε να σταματήσουν να τηρούν τον τρόπο ζωής τους όπως περιγράφεται μέσα στο Νόμο ως λαός της Διαθήκης.
Ορισμένοι ισχυρίζονται ότι εδάφια όπως Μάρκος 7:15 ή Πράξεις 10:9-15, δείχνουν ότι ο Ιησούς ή ο Θεός ακυρώνουν τους διαιτητικούς κανόνες της Π.Δ. Αλλά πουθενά δε φαίνεται ότι ο Ιησούς ή ο Πέτρος σταμάτησαν να ακολουθούν αυτές τις εντολές. Ο Ιησούς φαίνεται ότι δίδασκε καθαρά να προσέχουν την πνευματική ακαθαρσία, σε σχέση με την σωματική: «17 Και όταν εισήλθε σ’ έναν οίκο μακριά από το πλήθος, τον ρωτούσαν οι μαθητές του για την παραβολή. 18 Και τους λέει, δηλώνοντας καθαρά όλα τα φαγητά : «Έτσι κι εσείς είστε ασύνετοι; Δε νοείτε ότι καθετί που απέξω μπαίνει στον άνθρωπο δε δύναται να τον κάνει ακάθαρτο, 19 γιατί δεν μπαίνει στην καρδιά του αλλά στην κοιλιά, και βγαίνει στο αποχωρητήριο;» (Μαρκ. 7:17-18). Ο Πέτρος φάνηκε ξεκάθαρα πως έβλεπε όραμα στο οποίο ο Θεός του έδωσε μάθημα να δέχεται και τους εθνικούς ως αδελφούς του, και να μην τους θεωρεί ακάθαρτους, αποφεύγοντας συναναστροφή μαζί τους, όπως συμπεριφέρονταν γενικά οι Ιουδαίοι απέναντι σε όλους τους εθνικούς (Πρ. 10:28-29). Το θέμα δεν ήταν οι διαιτητικοί κανόνες.
Τα φαινομενικά αρνητικά σχόλια του Παύλου για το Νόμο απευθύνονται βασικά σε δύο ομάδες: 1) Εκείνους τους εθνικούς που νόμιζαν ότι πρέπει να τηρούν το νόμο για να σωθούν, και 2) Μερικούς φονταμενταλιστές Ιουδαίους που προσπαθούσαν να θέσουν το Νόμο ως απαιτούμενο προσόν στους εθνικούς προκειμένου να έχουν σωτηρία.
Όταν σήμερα οι χριστιανοί γενικά αισθάνονται άσχημα να υποστηρίξουν το Νόμο, τους κάνω την εξής ερώτηση: «Ποια εντολή του Νόμου σε κάνει να μην αισθάνεσαι άνετα, εφόσον ο Νόμος καταδικάζει μόνο τους παραβάτες»; Μπορεί να φανεί παράξενο, αλλά δυστυχώς από τον 1 μ.Χ. αιώνα ξεκίνησε η παρανόηση του Νόμου μεταξύ των εθνικών, τον οποίο και ο Ιησούς και ο Παύλος αγαπούσαν πολύ και η ζωή τους συμβάδιζε με αυτόν. Υπάρχουν τουλάχιστον τρεις αιτίες γι’ αυτή την παρανόηση σχετικά με το Νόμο στη σημερινή εκκλησία.
Όταν η οδηγία της Εκκλησίας σταδιακά μετακινήθηκε από την Ιερουσαλήμ προς τη Δύση, πολλοί Ρωμαίοι προσήλυτοι που έγιναν ηγέτες στις εκκλησίες διατήρησαν μερικά από τα ειδωλολατρικά θρησκευτικά έθιμα. Ως αποτέλεσμα, αυτοί οι Ρωμαίοι ηγέτες ερμήνευσαν τις εβραϊκές γραφές με ελληνικό φιλοσοφικό υπόστρωμα, επιβάλλοντας στο βιβλικό κείμενο ένα μη εβραϊκό ερμηνευτικό σύστημα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να παρεισφύσουν λανθασμένες ιδέες στη θεολογία της εκκλησίας σχετικά με το Νόμο του Θεού, ιδέες που ήταν ασυμβίβαστες με το Λόγο του Θεού όπως τον δίδαξε ο Ιησούς και ο Παύλος.
Ο Παύλος ποτέ δεν προσπάθησε να διδάξει μια καινούργια θρησκεία που ερχόταν σε αντίθεση με την Τορά. (Βλέπε Πράξεις 21:19-26, 23:6, 24:14-15). Οι συζητήσεις που φαινομενικά στρέφονται κατά του Νόμου, αναφέρονται στην πραγματικότητα ενάντια στην κακή χρήση του Νόμου από εκείνους που έθεταν τις εθνικές εκκλησίες κάτω από δεσμά, διδάσκοντας ότι η τήρηση του νόμου ήταν προαπαιτούμενο για τη σωτηρία τους.
Η διδασκαλία ότι ο Νόμος του Θεού αντικαταστάθηκε από τη Χάρη του Θεού ή ότι αυτός έρχεται σε αντίθεση με τη Χάρη, δεν προήλθε από τον Παύλο, αλλά από έναν αιρετικό, για τον οποίο μιλήσαμε στο προηγούμενο μάθημα, τον Μαρκίωνα.

ΜΑΡΚΙΩΝΑΣ, Η ΑΙΤΙΑ ΟΛΗΣ ΤΗΣ ΣΥΓΧΥΣΗΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Ο Μαρκίωνας έζησε το 2 αι. μ.Χ. Αυτός απέρριψε εντελώς την Π.Δ. Είχε βαθιά επηρεαστεί από τους Γνωστικούς, και δίδαξε ότι ο Δημιουργός Θεός της Π.Δ. ήταν σκληρός και εντελώς διαφορετικός από εκείνον που αποκαλύπτεται στην Κ.Δ. Ήταν τόσο πεπεισμένος ότι το μήνυμα της χάρης του Θεού που δίδαξε ο Παύλος ερχόταν σε αντίθεση με το Νόμο, ώστε έκανε μια δική του έκδοση των επιστολών του Παύλου, που συμφωνούσε με τη δική του θεολογία. Η άποψη του Μαρκίωνα ήταν τόσο αντίθετη με το Λόγο του Θεού, ώστε ο Πολύκαρπος Σμύρνης, μαθητής του απ. Ιωάννη, τον αποκάλεσε, «ο πρωτότοκος του Σατανά».
Ο Μαρκίωνας, ήταν πλούσιος έμπορος από τον Πόντο, γιος ενός πρεσβυτέρου εκκλησίας εκεί. Ήρθε περίπου το 139 μ.Χ. στη Ρώμη και έκανε ένα μεγάλο δώρο σ’ εκείνη την εκκλησία. Όταν οι αδελφοί γνώρισαν τις ιδέες του, του επέστρεψαν τα χρήματα και τον αφόρισαν. Στη συνέχεια, ο Μαρκίωνας έκανε δική του εκκλησία, όπου ανακάτεψε Γνωστικισμό με ιδέες ορθόδοξου Χριστιανισμού, δημιουργώντας μια θεολογία δυαλιστική, που ερχόταν σε έντονη αντίθεση με τον ιουδαϊσμό, ήταν πολύ ασκητική και έδινε έμφαση στην αγαμία. Αυτή η αίρεση, είχε καταστροφική επίδραση στη Χριστιανοσύνη. Δυστυχώς, μερικοί σημερινοί Χριστιανοί υποστηρίζουν ασυνείδητα τις ιδέες του.
Αργότερα, στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία ο Αυγουστίνος αγκάλιασε τις ιδέες του Μαρκίωνα, σχετικά με την αντίθεση Νόμου και Χάρης, και τις έκανε μέρος αναπόσπαστο της θεολογίας του. Την εποχή της Μεταρρύθμισης άνθρωποι όπως ο Ιωάννης Γουίκλιφ, ο πρώτος που μετάφρασε τη Βίβλο στα αγγλικά και ο Μάιλς Κόβερντεϊλ, ο μεταφραστής της πρώτης τυπωμένης αγγλικής Βίβλου, είχαν επηρεαστεί πολύ από τον Αυγουστίνο. Η ιδέα ότι η Χάρη είναι αντίθετη στο Νόμο ενισχύθηκε όταν ο Γάλλος μεταρρυθμιστής Ιωάννης Καλβίνος υποστήριξε αυτή τη θέση στους «Χριστιανικούς Θεσμούς» του, που έγιναν οδηγός των Μεταρρυθμισμένων Εκκλησιών στο Διαμαρτυρόμενο κίνημα. Ο Καλβίνος ό,τι δεν μπορούσε να αποδείξει με τη Γραφή, το αποδείκνυε με τον Αυγουστίνο. Παρόλον ότι αυτοί οι Μεταρρυθμιστές έκαναν σπουδαίο έργο ως προς την πίστη, η λανθασμένη ιδέα τους, ότι η Χάρη αντικατέστησε το Νόμο, υπήρξε αιτία μεγάλης σύγχυσης μέχρι σήμερα.
Στην Καινή Διαθήκη, ό,τι φαίνεται να είναι αντικατάσταση του Νόμου με τη Χάρη δεν είναι τίποτε περισσότερο παρά η διαφορά στον ΤΡΟΠΟ με τον οποίο παρουσιάζονται οι αιώνιες αρχές του Νόμου. Στην Π.Δ. η αρχή της θυσίας απεικονιζόταν με θυσίες ζώων, ενώ στην Κ.Δ. ο Χριστός εκπληρώνει συνεχώς αυτήν τη διάσταση του Νόμου, εμφανιζόμενος ως ο αμνός του Θεού. Κάθε φορά που μια ζωή βρίσκει τη λύτρωση, το Πνεύμα του Νόμου γίνεται όλο και περισσότερο εμφανές απ’ όσο ήταν στο παρελθόν, εμφανίζοντας τις αρχές του Νόμου με τη θυσία και την ιεροσύνη του Μεσσία.



ΤΟ ΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ
Τι έχουμε να πούμε για τα λόγια του Παύλου: «το γράμμα σκοτώνει, αλλά το Πνεύμα ζωοποιεί»; (Β΄ Κορ. 3:6). Πρώτον, δεν πρέπει να νομίζουμε ότι ο νόμος του Θεού είναι κακός και θέτει τους ανθρώπους κάτω από δεσμά. Ο Παύλος, όπως είδαμε προηγουμένως τήρησε το νόμο και παρακινούσε τους Ιουδαίους να κάνουν το ίδιο. (Α΄ Κορ. 7:18). Η δήλωση που διαβάσαμε στην αρχή απευθυνόταν στους εθνικούς πιστούς της Κορίνθου, όχι σε Ιουδαίους πιστούς. Και οι καλύτερες αρετές του Νόμου του Θεού περιγράφτηκαν πάντοτε ως «διακονία θανάτου» (Β΄ Κορ. 3:7) για εκείνους που αμαρτάνουν, επειδή ο σκοπός του Νόμου είναι να αποκαλύψει και να περιγράψει την αμαρτία. Για τους εθνικούς προσήλυτους, το να προσπαθούν να ζουν με έναν τρόπο ζωής ιουδαϊκό, χωρίς την ευσεβή και πειθαρχημένη κατάρτιση που ο Ιουδαίος είχε από παιδί, σήμαινε να μπαίνουν κάτω από ένα φορτίο που δεν ήταν απαραίτητο ούτε επιθυμητό.
Σε αυτό το πλαίσιο ο Παύλος έγραψε «το γράμμα (εννοώντας του Νόμου) σκοτώνει», αλλά συνέχισε τονίζοντας ότι «το πνεύμα (εννοώντας του Νόμου) ζωοποιεί». Μιλούσε για σωτηρία στους εθνικούς, και σχετικά με αυτό το θέμα, το γράμμα του Νόμου είναι θάνατος, γιατί μόνο μέσω του Πνεύματος, που κάνει βίωμα το Νόμο στην καρδιά του ανθρώπου, μπορεί να έρθει η ζωή. Συνεπώς ο Νόμος του Θεού μπορεί να φέρει ζωή μόνο όταν ενεργοποιηθεί από το Πνεύμα του Θεού και όχι όταν προσπαθεί με σαρκική προσωπική θέληση ο άνθρωπος να τον υπακούσει. Δεν έχουμε αντίθεση μεταξύ Νόμου και Πνεύματος, αλλά αντίθεση στον τρόπο λειτουργίας που κάνουμε το Νόμο να ενεργεί. Η περίληψη της άποψης του Παύλου βρίσκεται σε αυτή τη δήλωσή του στους Ρωμαίους: «2 Γιατί ο νόμος του Πνεύματος της ζωής μέσα στο Χριστό Ιησού με ελευθέρωσε από το νόμο της αμαρτίας και του θανάτου... 4 για να εκπληρωθεί η δίκαιη απαίτηση του νόμου μέσα σ’ εμάς, οι οποίοι δεν περπατούμε κατά σάρκα αλλά κατά Πνεύμα». (Ρωμ. 8:2,4).

ΜΕΓΑΛΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΗΓΕΤΕΣ ΚΑΙ Ο ΝΟΜΟΣ
Ας δούμε τι πίστευαν μεγάλοι χριστιανοί ηγέτες σχετικά με το νόμο. Ο Μαρτίνος Λούθηρος έλεγε: «Το πρώτο καθήκον του ευαγγελικού κήρυκα είναι να διακηρύξει το Νόμο του Θεού και να δείξει τη φύση της αμαρτίας, επειδή αυτό θα ενεργήσει ως παιδαγωγός και θα τον φέρει σε αιώνια ζωή που βρίσκεται μέσα στον Ιησού Χριστό». Ο Ιωάννης Γουέσλεϋ είπε: «Πριν να κηρύξω αγάπη, έλεος, και χάρη, πρέπει να κηρύξω αμαρτία, νόμο, και κρίση». Αργότερα συνιστούσε σε ένα φίλο του: «Κήρυξε 90% Νόμο και 10% χάρη». Κάρολος Σπέρτσον, γνωστός ως ο πρίγκιπας των κηρύκων, είπε: «Δε θα δεχτούν ποτέ τη χάρη μέχρις ότου φτάσουν στο σημείο να τρέμουν μπροστά στο δίκαιο και άγιο Νόμο του Θεού». Ο Κάρολος Φίνεϋ, για τον οποίο είπαν ότι είχε 80% επιτυχία στη διακονία του, είπε: «Πάντοτε ο Νόμος πρέπει να ετοιμάζει το δρόμο για το ευαγγέλιο. Όταν παραβλέπουμε αυτό στη διδασκαλία των ψυχών, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα καταλήξουμε σε ψεύτικη ελπίδα, θα εισαγάγουμε ένα ψεύτικο πρότυπο χριστιανικής εμπειρίας, και θα γεμίσουμε την εκκλησία με ψεύτικους πιστούς". Ο Ιωάννης Γουίκλιφ, το πρωινός αστέρας της Μεταρρύθμισης, είπε: «Η σημαντικότερη υπηρεσία που μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος πάνω στη γη είναι να κηρύξει το νόμο του Θεού». Ο Ντ. Λ. Μούντυ, για τον οποίο θεώρησαν ότι έκανε ένα εκατομμύριο μαθητές για τον Κύριο, ανάφερε: «Ο Θεός, που είναι ένας τέλειος Θεός, έπρεπε να δώσει ένα τέλειο Νόμο, και ο Νόμος δε δόθηκε για να σώσει τους ανθρώπους, αλλά για να εκτιμήσει την ποιότητά τους».
Καθαρά, λοιπόν, αυτοί οι μεγάλοι κήρυκες του ευαγγελίου κατάλαβαν έναν από τους βασικούς σκοπούς του Νόμου. Ο Παύλος δεχόταν αυτό, αλλά είδε και άλλους σκοπούς του Νόμου.